Papieska Rada ds. Tekstów Prawnych ustosunkowała się do częstego, jak się okazuje, problemu jakim jest ostatnio w Kościele Katolickim formalna apostazja. Rada potwierdziła, iż "prawdziwy formalny akt odstąpienia" jest możliwy tak na gruncie prawno - administracyjnym jak i (z pewnym zastrzeżeniem) w wymiarze duchowym. Określone zostały warunki jakie muszą zostać spełnione aby akt apostazji był uznany za ważny. To informacja dużej wagi mogąca pomóc w szybkim i skutecznym dokonaniu apostazji!
Jak można przypuszczać do zajęcia stanowiska w tej sprawie zmusiła Watykan napięta sytuacja w Niemczech (informowaliśmy o tym), gdzie istnieje duży problem z jasnym określeniem kto należy, a kto nie należy do KRK. W Niemczech jest to kwestia o tyle istotna, iż przynależność do związku wyznaniowego implikuje konieczność płacenia podatków na jego rzecz.
Jak czytamy w dokumencie podpisanym przez kardynała Juliana Herranza, przewodniczącego PRTP, aby dokonać "actus formalis defectionis ab Ecclesia catholica" czyli np. apostazji należy spełnić 3 warunki:
-
Należy podjąć mocną wewnętrzną decyzję o odejściu z KRK.
-
Decyzję tą należy zamanifestować "zewnętrznie", tzn. na piśmie i na ręcę swojego proboszcza.
-
Proboszcz musi przyjąc do wiadomości naszą decyzję i odnotować ten fakt w księdze chrztu.
Jak wynika z tekstu (który odwołuje się do Kodeksu Prawa Kanonicznego) aktu apostazji może dokonać tylko osoba pełnoletnia - w przeciwnym wypadku akt apostazji może zostać uznany za nieważny. Jeśli natomiast spełnimy wszystkie powyższe warunki to:
-
odłączymy się od Kościoła w wymiarze prawno-administracyjnym
-
oddzielimy się od konstytutywnych elementów życia Kościoła
-
nie zerwiemy jednak trwałej sakramentalnej więzi przynależności do Ciała Chrystusa, którym jest Kościół (czym się różni punkt 2 od 3 nie podejmuję się tłumaczyć...).
Dowiedzielimy się, iż stanowisko PRTP zostało jako okólnik rozesłane przez Wikariusza Generalnego do parafii Diecezji Pockiej. Nie wiemy czy dokument ten trafił też do parafii w pozostałych polskich diecezjach. Adnotacja Wikariusza do tego okólnika zdaje się sugerować, iż od samego początku w sprawę naszej apostazji należy włączyć właściwą Kurię Diecezjalną.
PAPIESKA RADA Watykan, 13 marca 2006 r.
ds. TEKSTÓW PRAWNYCH
Od dłuższego czasu liczni Biskupi, Wikariusze sądowi i inne osoby działające na obszarze Prawa Kanonicznego, przedstawiali Papieskiej Radzie wątpliwości i prośby o wyjaśnienia w związku z tak zwanym actus formalis defectionis ab Ecclesia catholica, o którym mówią kanony 1086 § l, 1117 i 1124 Kodeksu Prawa Kanonicznego. Chodzi bowiem o pojęcie w prawodawstwie kanonicznym nowe i różne od innych sposobów bardziej „wirtualnych” (to znaczy opartych na zachowaniach) „notorycznego” czy prościej „publicznego” odejścia od wiary (por. kanony 171 § l, 4°; 194 §1,2°, 316 § l; 694 § I; 1°; 1071 § 1,4° oraz § 2), w których ochrzczeni w Kościele katolickim czy też do niego przyjęci podlegają ustawom czysto kościelnym (por. kanon 11).
Problem został uważnie zbadany przez kompetentne Dykasterie Stolicy Apostolskiej dla sprecyzowania przede wszystkim treści teologiczno-doktrynalnych takiego actus formalis defectionis ab Ecclesia catholica, a następnie wymogów czy też formalności prawnych niezbędnych do tego, by stał się prawdziwym „formalnym aktem” odstąpienia.
Po uzyskaniu, gdy chodzi o pierwszy aspekt, decyzji Kongregacji Doktryny Wiary i po zbadaniu całego zagadnienia w trakcie posiedzenia Sesji Plenarnej Papieskiej Rady Tekstów Prawnych, Rada komunikuje najdostojniejszym Przewodniczącym Konferencji Episkopatów co następuje:
1. Odłączenie się od Kościoła katolickiego, aby mogło być uznane za prawdziwy actus formalis defectionis ab Ecclesia, także w przypadku wyjątków przewidzianych we wcześniej przywołanych kanonach, musi urzeczywistnić się poprzez:
a) wewnętrzną decyzję odstąpienia od Kościoła katolickiego;
b) wykonanie i zewnętrzną manifestację tej decyzji;
c) przyjęcie do wiadomości tej decyzji przez kompetentną władzę kościelną.
2. Treścią aktu woli powinno być zerwanie tych więzi wspólnoty – wiary, sakramentów, władzy pasterskiej – które pozwalają wiernym otrzymywać życie łaski w Kościele. Oznacza to, że taki akt formalny odstąpienia nie ma wyłącznie charakteru prawno-administracyjnego (wypisanie się z Kościoła w sensie metrykalnym, z idącymi za tym konsekwencjami cywilnoprawnymi), lecz staje się prawdziwym oddzieleniem od konstytutywnych elementów życia Kościoła: zakłada więc akt apostazji, herezji lub schizmy.
3. Prawno-administracyjny akt opuszczenia Kościoła sam z siebie nie może stanowić formalnego aktu odłączenia się w sensie zakładanym przez KPK, gdyż może mu towarzyszyć wola trwania we wspólnocie wiary.
Z drugiej strony herezja formalna ani (tym bardziej) materialna, schizma i apostazja same nie stanowią formalnego aktu odstąpienia, o ile nie zostaną zewnętrznie urzeczywistnione i jeśli nie zostaną w wymagany sposób ujawnione władzy kościelnej.
4. Poza tym, musi chodzić o ważny akt prawny, dokonany przez prawnie zdolną do tego osobę i zgodnie z regulującymi go normami kanonicznymi (por. kanony 124-126). Akt taki musi zostać dokonany w sposób osobisty, świadomy i wolny.
5. Wymaga się, poza tym, aby akt został ujawniony przez zainteresowanego w formie pisemnej kompetentnej władzy Kościoła katolickiego: własnemu Ordynariuszowi lub proboszczowi, który jedynie jest kompetentny by stwierdzić czy zaistniał akt woli o treści wyrażonej w p. 2.
W konsekwencji jedynie zbieżność tych dwóch elementów – profilu teologicznego aktu wewnętrznego oraz jego manifestacji w sposób powyżej zdefiniowany – stanowi actus formalis defectionis ab Ecclesia catholica, pociągający za sobą odpowiednie sankcje kanoniczne (por. kanon 1364, § l).
6. W tych przypadkach kompetentna władza kościelna winna zadbać, aby w księdze ochrzczonych (por. kanon 535, § 2) została umieszczona adnotacja wyraźnie mówiąca o zaistnieniu „defectio ab Ecclesia catholica actu formali”.
7. Pozostaje jednakowoż jasnym, że sakramentalna więź przynależności do Ciała Chrystusa, którym jest Kościół, zważywszy charakter sakramentalny chrztu, jest trwałą więzią ontologiczną i nie zostaje umniejszona z powodu jakiegokolwiek aktu lub faktu odstąpienia.
W przekonaniu, że Wasz Episkopat, świadom zbawczego wymiaru wspólnoty kościelnej, dobrze zrozumie powody duszpasterskie sformułowania tych norm, korzystam z okazji by zapewnić o swoim braterskim szacunku.
Julian Kard. Herranz
Przewodniczący PRTP
Zarządzenie: Zgodnie z dotychczasową praktyką, sprawy omawiane w powyższym dokumencie, należy załatwiać w ściśłej współpracy i za zgodą Kancelarii Kurii Diecezjalnej.
Płock, dnia 10 maja 20006 r.
Ks. Kazimierz Ziółkowski
Wikariusz Generalny
O tym piśmie informował również tygodnik Niedziela